EEXTERVEENSCHE KANAAL, 1 NOV. De aanhoudende regenbui houdt de bewoners van het asielzoekerscentrum (AZC) in het Drentse gehucht Eexterveenschekanaal in hun bungalows achter de slagbomen. In een van de groene telefooncellen op het terrein staat een asielzoeker langdurig te bellen. Binnen bij de ingang van het gebouw D voeren twee mannen uit Kosovo een gesprek. Zij klinken ernstig. Zij hebben net te horen gekregen dat ze niet meer gewenst zijn en dat het AZC binnenkort de deuren moet sluiten.
88 procent van de bewoners van Eexterveenschekanaal heeft te kennen gegeven dat het gemeentebestuur van Aa en Hunze, waar het dorpje onder valt, het contract van vijf jaar met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) niet moet verlengen. De gemeente had het AZC op het recreatiepark Aqualande open willen houden om daarmee de komst van een grootschalig vermaakcentrum met een enorme discotheek tegen te houden.
Voor Harsim is het AZC in Eexterveen inmiddels het zesde dat hij van binnen heeft gezien in de drie jaar dat hij in Nederland is. Ze zijn overal hetzelfde, zegt hij, maar Eexterveenschekanaal beviel hem wel. Het is er zo rustig. "Nooit problemen met dorpelingen gehad,'' zegt Harsim, een kleine man in de dertig die al twee jaar hier verblijft met vrouw en drie kinderen. "Sommige mensen geven ons kleding.'' Hij frummelt aan zijn trui. Gekregen. "Wij hebben niet zoveel contact met ze. Sommigen zijn aardig, maar oudjes zijn bang voor ons.'' Een breedgebouwde asielzoeker komt met armen half hangend in de lucht aanlopen uit de fitnessruimte. "Ik train de hele dag mijn spieren. Iets anders is er niet in dit...'', hij zoekt zichtbaar naar het juiste woord, "..gat.''
Hoe rustig het AZC op deze avond ook moge ogen, de komst ervan vijf jaar geleden heeft het dagelijks leven in Eexterveenschekanaal en de naburige Bareveld ingrijpend veranderd, menen enkele bewoners. Vierhonderd asielzoekers in een gehucht met 250 gezinnen, dat kon ook niet goed gaan, vinden zij achteraf. Volgens eigenaresse Anneke Meijer van het restaurant annex zalencentrum Huis Bareveld is het aantal "problemen afkomstig uit het AZC'' ontelbaar hoog. "Vernielingen, inbraken, diefstal, noem maar op. Zij halen alles wat eetbaar is weg uit groentetuinen. Een paar dagen geleden nog zijn mensen uit het centrum verwijderd omdat ze een gezin hebben bedreigd. Ik heb ook veel inbraken en vernielingen gehad in mijn zaak. Door asielzoekers, zeker. Ze zijn gezien. Ik doe niet eens aangifte. Dat zou slecht zijn voor de zaak.'' Lokale ondernemers profiteren volgens haar ook niet van de asielindustrie. Hooguit een pakje sigaretten per week verkoopt zij aan asielzoekers. Naast haar zaak is er nog een benzinestation, maar asielzoekers hebben geen auto's.
Jolanda Kagenaar, die pal aan de overkant woont van het kanaal dat het AZC scheidt van Eexterveenschekanaal, is een van de weinige voorstanders van het AZC. Hoewel enkele keren autospiegels van haar visite zijn vernield door vandalen uit het AZC, betreurt zij het vertrek van de asielzoekers. "Mijn kinderen hebben vrienden op het AZC.'' Kagenaar is import uit de Randstad. "Misschien ben ik heel wat gewend.''
Veel inwoners van Eexterveenschekanaal en Bareveld willen niet met de pers praten. Uit angst, zeggen ze. Een man vertelt in de deuropening van zijn woning: "Ik ben een paar keer bedreigd, door die gasten, ja, maar ik zeur er niet over. De politie doet er toch niets aan.''
Het benzinestation in Bareveld heeft volgens de verhalen het meest te verduren van asielzoekers. Een medewerker, die achter de zaak woont, wil wel praten, maar wenst zijn naam niet in de krant. "Sinds anderhalf jaar zijn inbraken aan de orde van de dag. Ik heb een keer een groep van acht asielzoekers op heterdaad betrapt. Ik had drie van hen herkend. Toen ik zei dat het ging om asielzoekers, viel de politieagent tegen me uit. Hoe haalde ik het in mijn hoofd mensen zomaar te beschuldigen. De daders zijn nooit opgepakt.'' Door de "enorme onveiligheid'' hebben hij en zijn vrouw gezinsuitbreiding uitgesteld. "We hebben nu een woning gekocht, tien kilometer hier vandaan. Nu kunnen we aan kinderen werken,'' zegt de medewerker.
Burgemeester Rien Munniksma zegt niets te weten van toegenomen criminaliteit. Munniksma heeft de politie de criminaliteitscijfers in de twee dorpen voor de zomervakantie laten inventariseren. "Daaruit bleek dat in het jaar 2000 welgeteld één aangifte was gedaan. Afgelopen jaar is er helemaal niets voorgevallen." In 1996, er was toen nog geen AZC, waren er volgens de politie 25 aangiften van vernielingen, in 2000 waren dat er 26. Het aantal aangiften van fietsendiefstallen liep zelfs terug: van 75 naar 52.
"Toch deden na de zomervakantie opeens verhalen over inbraken en bedreigingen de ronde'', vertelt de burgemeester. Nu het einde van de overeenkomst met het COA nadert, hebben volgens de burgemeester de tegenstanders van het AZC de angst bewust aangewakkerd. Met succes.
Ahmet Olgun